Agnetapark (buurt)

Bron: P.C.J. van der Krogt, Straatnamen van Delft: verklaring van de namen van straten en buurten, grachten en bruggen, Delft 2000.

Vermelding en vaststelling

Raadsbesluit 23 juni 1993

Locatie

© 2008, Centraal Bureau voor de Statistiek / Topografische Dienst Kadaster

Beschrijving

Tuinwijkje in de voormalige gemeente Hof van Delft, aangelegd op initiatief van J.C. van Marken voor de arbeiders in zijn fabrieken. Hij noemde het naar zijn vrouw Agneta Wilhelmina Johanna Matthes (Amsterdam 1847–Hof van Delft 1909), die op 8 april 1882 de eerste boom plantte.

Jacob Cornelis van Marken (Dordrecht 30 juli 1845 - Hof van Delft 8 januari 1906), directeur Gistfabriek, Calvé en Lijmfabriek en Agneta Wilhelmina Johanna van Marken-Matthes (Amsterdam 4 okt. 1847- Hof van Delft 5 okt. 1909), echtgenote J.C. van Marken. Getrouwd op 7 okt. 1869 en beide begraven op begraafplaats Jaffa. Agneta heeft op 8 april 1882 één van de eerste negentien bomen geplant in het naar haar vernoemde Agnetapark. Ca. 1890 Vervaardiger: Jacobus Cornelis van Marken Bron: Archief Delft

Het oudste gedeelte van dit tuinwijkje, ten oosten van de Wallerstraat, is ontworpen door L.D. Zocher (zie Zocherweg), die de huisjes plaatste in een 'Engels landschappark'. Aanvankelijk werden er 78 woningen gebouwd; hiertussen liet Van Marken voor zichzelf de villa Rust Roest bouwen. Deze villa werd later gebruikt als huishoudschool en is in 1980 afgebroken. Centraal aan de vijver werd het gebouw 'De Gemeenschap' gebouwd (1892), waarin een kleuterschool, lagere school en diverse cursussen plaatsvonden.
J.C. van Marken was de oprichter van de Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek, de Nederlandsche Oliefabriek en hij nam de in moeilijkheden verkerende Lijm- en Gelatinefabriek Delft over.
Elk van de straten in het Agnetapark had in 1885 van Van Marken een naam gekregen: Frederik Matthesstraat, Pasteurstraat en Zocherweg. Deze namen werden echter pas in 1938 officieel vastgesteld, vóór die tijd werd voor de adressering enkel Agnetapark gebruikt.

Plattegrond van het Agnetapark met links een verklaring van de gebouwen. Het westen boven met tekst in het Engels. Deze plattegrond werd getoond op de Londense Wereldtentoonstelling in mei 1884. Schaal 1:1000. In de Fabrieksbode mei 1884 en 1885. Vervaardiger: Louis Paul Zocher Bron: Archief Delft

In 1924–1926 werd het 'nieuwe' Agnetapark gebouwd naar een ontwerp van de Amsterdamse architect Jan Gratama (1877–1947). Dit gedeelte wordt gekenmerkt door de geometrische, rechtlijnige aanleg de van straten en de centrale vijver, die in sterke tegenstelling staat tot het 'oude' Agnetapark. Het groen in dit gedeelte is ontworpen door de tuinarchitect J.R. Koning, het hoofd van de afdeling beplantingen van de stad Amsterdam.
De eerste jaren hadden de straten in dit nieuwe deel ook geen eigen namen, maar werden ze gewoon bij het Agnetapark geteld. Eerst in 1938 stelde de gemeenteraad van Delft op verzoek van de Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek afzonderlijke namen vast. Er werden personen vernoemd die een belangrijke rol in de geschiedenis van die fabriek gespeeld hadden, terwijl Van Markens namen in het 'oude park' nu officieel werden. De nieuwe namen waren: Vijver Noord en Vijver Zuid, Wallerstraat, Beyerinckstraat, Verkadestraat en Jan Gratamaplein (later Robert Koumansplein).
Het nieuwste gedeelte van het Agnetapark kreeg in 1962 namen volgens hetzelfde systeem: Storklaan, Libourellaan, Van der Haertstraat, Knuttelstraat en Meeslaan.

Sinds 2 februari 2011 is het Agnetapark aangewezen als beschermd stadsgezicht.

Video AGNETAPARK 👇

Foto's Video: https://pixotale.com/story/60929728/

Literatuur en bronnen

Lit. W. de Vries Wzn. 'J.C. van Marken en het Agnetapark'. Tijdschrift voor Sociale Geschiedenis 11 (1978): 3 e.v.
F. Bollerey. 'Agneta Park: ein prosperierendes Unternehmen und ein mustergültiges Fabrikdorf'. In Delft wordt modern, 61-76. Delft, [1990].
G.W. Kasteleijn-Ekels. 'Agneta van Marken-Matthes'. In Delftse vrouwen van vroeger door Delfse vrouwen van nu. Delft, 1996.

Wijk

Wijk: Hof Van Delft

De Oliefabriek van Calvé aan de Wateringseweg, gezien naar het noorden vanaf de Wateringseweg. Ca. 1890 Vervaardiger: Jacobus Hendricus Johan (Henri) de Louw Bron: Archief Delft

De Nederlandsche Oliefabriek

De Nederlandsche Oliefabriek, later bekend geworden als Calvé, werd in 1883 opgericht door J.C. Van Marken voor de productie van olie uit aardnoten ten behoeve van de groeiende margarine-industrie. Besprekingen leidden er toe dat de Oliefabriek in 1897 een samenwerking aanging met een vergelijkbaar Frans bedrijf, van de broers Emmanuel en Georges Calvé. Dit resulteerde in de Fransch-Hollandsche Oliefabrieken Nouveaux Etablissements Calvé-Delft, doorgaans kortweg Calvé-Delft genoemd. Onder deze naam zijn de onderneming en de producten bekend geworden

Een aantal boekjes en afbeeldingen over Arretje Nof in het fabrieksmuseum van Calvé aan de Wateringseweg. Ca. 1970 Vervaardiger: onbekend Bron: Archief Delft

Arretje Nof

Voor vele Nederlanders is Arretje Nof, het oude stripfiguurtje van de Nederlandsche Olie Fabriek (het huidige Calvé), nog altijd een begrip. Calvé wilde met de boekjes van Arretje Nof niet alleen de jonge klantjes door de spaaractie aan zich binden. In Arretje wilde het Delftse bedrijf ook een mascotte hebben. Naar het bedrijf werd in de boekjes slechts verwezen met de letters NOF, afkorting van de Nederlandsche Olie Fabriek. Maar in reclame-uitingen zou Calvé Arretje veelvuldig gebruiken om producten aan te prijzen. In 1926 begon de Nederlandsche Olie Fabriek met De wondere avonturen van Arretje Nof. De serie was een groot succes en werd tot in de jaren vijftig herdrukt. De kopers van Delftse slaolie en van tabletten Delfia en Delfrite konden de deeltje gratis krijgen tegen inlevering van achttien NOF-wapenbonnen. Deze wapenbonnen waren op de verpakking van de producten aangebracht. Voor de complete serie was een verzamelband verkrijgbaar.

'Arretje was een klein, maar dapper Turks jongetje, geboren en getogen in Bagdad, een verre Oosterse stad, waar de maan altijd vol is en waar tussen de witte huizen donkere palmen wuiven', zo luidt de openingszin van het eerste deeltje. De serie van vijf boekjes was het werk van Johan Fabricius. Arretje was razend populair, bij jonge en oude bewonderaars. In 1950 werd nog een nieuwe serie uitgebracht, gemaakt door Toonder Studio's.

Arretje Nof-cake was een luxe zoetigheid in de jaren vijftig en had wel enige status in Nederland. Het recept is een versimpeling van een mooi nagerecht uit Emilia-Romagna, genaamd Salame di chioccolato. De Nof-bonzen vervingen alles wat er maar mooi was aan ingrediënten door simpele Hollandse kost. En natuurlijk in plaats van goede boter gebruikte men plantaardige margarine van de firma Calvé-NOF . Het originele recept van Calvé staat hieronder:

Arretje Nof-cake

250 g Delfia (margarine), 200 g suiker, 50 g cacao, 2 eieren, 200 g biscuits (b.v. Maria's of Petit Beurre), 2 theelepels Calvé poederkoffie.

Klop de eieren met de suiker schuimig en voeg hieraan lepel voor lepel de cacao toe, evenveel met de 2 theelepels Calvé Poederkoffie. Smelt de Delfia op een zacht vuur - vooral niet te warm laten worden - voeg deze bij het mengsel en blijf roeren tot alles een volkomen gelijkmatige massa is geworden. Roer er dan de biscuitjes - in kleine stukjes gebroken - door. Doe deze massa in een cakeblik en laat ze opstijven. Maak de cake los door het blik even in warm water te houden, dus op de manier waarop een gelatinepudding uit de vorm wordt losgemaakt. Ook kan men de massa op een vel boterhampapier uitstorten en er met behulp van een mes een letter, een hart, of ster van vormen. N.B. Elk ei kan vervangen worden door 3 eetlepels melk.

Ministerie van Eten en Drinken. Arretje Nof. Geraadpleegd op 13 april 2009.